تحمیل تابعیت در اسناد بین المللی

چکیده تابعیت عبارت است از رابطه سیاسی – معنوی که شخص را به دولت معینی مرتبط می سازد. تابعیت یک رابطه سیاسی است ؛ زیرا از حاکمیت دولت ناشی می شود و این دولت است که تعیین می کند ، چه افرادی تبعه او هستند و یا برای داشتن تابعیت آن دولت چه شرایطی باید موجود باشد. تابعیت زن موضوعی است که در طول دوره های مختلف قانون گذاری ، دست خوش تحولات بسیار شده است ، به طوری که اعمال سیستم وحدت تابعیت که در آن تابعیت زن همان تابعیت شوهر دانسته می شود ، امروزه به سیستم استقلال تابعیت رسیده است که در این نظام ازدواج هیچ تأثیری بر تابعیت زنان نداشته و زنان از این اختیار برخوردارند که تابعیت همسر خود را پذیرفته و یا کماکان تابعیت اصلی خود را حفظ نمایند. با نگاهی به نظام حقوقی و اسناد بین المللی می توان به این نتیجه رسید که برخلاف اسناد بین المللی ، ایران همچنان پس از سالها پیرو نظریه وحدت تابعیت بوده و تنها در مواردی محدود از استقلال نسبی تابعیت پیروی می نماید. در اسناد بین المللی به استقلال تابعیت تأکید شده است و ازدواج زنان تبعه با مردان خارجی و یا ازدواج مردان تبعه با زنان خارجی به طور خودبه خود تابعیت هیچ یک از زوجین را تغییر نمی دهد و در زمینه انتقال تابعیت به فرزندان نیز مادر و پدر به طور یکسان می توانند ، تابعیت خود را به فرزندان منتقل کنند. تابعیت زنان در ایران به صورت ذیل پذیرفته شده است : 1. زنان خارجی که به ازدواج مردان ایرانی در می آیند بدون استثنا ایرانی به شمار خواهند آمد. 2. زنان ایرانی که با مردان خارجی ازدواج می کنند ، اصولاً بر تابعیت خود باقی می مانند. مگر اینکه قانون دولت متبوع همسر تابعیت خود را به این دسته از زنان تحمیل نماید که در این صورت تابعیت ایرانی خود را از دست می دهند و مضافاً اینکه قانون ایران امکان انتقال تابعیت ایرانی از طریق مادران ایرانی را به رسمیت نشناخته و تنها پدران ایرانی را قادر به این کار می داند. به نظر می رسد که این قانون کفاف مقتضیات جامعه امروز را نداده و نیازمند تجدیدنظرهای جدی در این زمینه است. واژگان کلیدی : تابعیت ، تحمیل تابعیت ، استقلال تابعیت ، اسناد بین المللی